راه رسیدن به معارف الهی دو تاست، یکی راه فکر و یکی راه ذکر. یکی راه عقل و دیگری راه دل. گاهی انسان اندیشه قوی دارد تا در پرتو اندیشه، دل حرکت کند و گاهی دل حرکت می کند و در سایه حرکت دل، اندیشه حاصل می شود. قرآن کریم هر دو راه را فراروی ما نصب کرده است. منتها چون کتابی جهان شمول و برای همه مردم و همه مردان و زنان و برای هر نسلی در هر عصر و مصر و در شرایطی آمده است. لذا راه دل و راه فطرت را بیش از راه فکر و اندیشه بها می دهد، زیرا بسیاری از افراد دسترسی به مدرسه و حوزه و دانشگاه ندارند، اما راه دل برای آنها باز است. کتاب خواندن و شرکت در درس و بحث سن خاصی اقتضا می کند، اما انسان وقتی به سن بالاتر رسید، نه حوصله درس گفتن دارد و نه حوصله درس خواندن، چه بسا ممکن است ساده ترین و ابتدایی ترین مسائل نیز از خاطرش برود، به طوری که خواندن یک صفحه عبارت با قوانین ادب و قواعد عربی مقدورش نباشد، حتی اگر سالها در آن رشته تدریس کرده یا تصنیف و تألیف داشته باشد. راه مدرسه، راهی است که در اواسط سن یا در اوائل سن شروع می شود و در اواخر سن هم بسته می شود. اما راه دل، با انسان بوده و هست و خواهد بود. یعنی از گهواره. راه دل هست تا کنار گور. این زگهواره تا گور دانش بجوی قسمت مهمش راه دل است نه راه فکر، این که دستور داده وقتی کودک به دنیا آمد در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگویید، این همان راه دل است نه راه فکر. این که انسان در حال پیری حوصله درس و بحث ندارد، اما نماز و دعا و مناجات را به خوبی می پذیرد، راه دل است. وگرنه راه حوزه، از گهواره تا گور نیست، راه دانشگاه از گهواره تا گور نیست. آن راهی که از گهواره تا گور ادامه دارد، آن راه موعظه، ذکر، مناجات و عمل صالح است. انسان با عمل خیلی از چیزها را می فهمد.
این که می فرماید:       
ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون  ( ذاریات / 56 )       
جن و انس را نیافریدم جز برای آن که مرا بپرستند.       
نشانه آن است که اساس، عبادت است و این برای همیشه، و در هر سنی و در هر شرطی و در هر صنفی، بدون تفاوت میسر است.

زن در آینه جلال و جمال –آیه الله جوادی آملی –ص 282-281